Over SELFLEX

In het huidige landschap van het hoger onderwijs ligt er steeds meer nadruk op de flexibiliteit van leerbenaderingen. In deze vorm van flexibele leeromgevingen krijgen studenten meer vrijheid in de keuze van leeractiviteiten, materialen en hulpmiddelen om mee te werken, setting en ondersteuning (bijvoorbeeld groeps- versus individueel werk; door de docent geleid of zelfstandig leren). Studenten hebben geavanceerde zelfgereguleerde leervaardigheden nodig om succesvol te leren binnen deze omgevingen.

Echter, er is nog niet veel bekend over hoe de vaardigheden voor zelfgereguleerd leren van studenten zich ontwikkelen binnen flexibele leerbenaderingen (aanpak van de leertaak; hoe studenten leren) in het hoger onderwijs, en hoe deze ontwikkeling ondersteund kan worden. Werkpakket 1 heeft tot doel hier meer inzicht in te verschaffen. Aangezien het leren van studenten grotendeels plaatsvindt in verbinding met medestudenten en docenten binnen flexibele leerbenaderingen, verwachten we dat co-regulatie van leren een relevante factor is in het ondersteunen van de ontwikkeling van de zelfgereguleerde leervaardigheden van studenten. Door middel van ontwerpgericht onderzoek streven we er naar een interventie te ontwerpen, gebaseerd op instructieontwerp principes en gericht op co-regulatie van leren, die de vaardigheden voor zelfgereguleerd leren van studenten verbetert binnen flexibele leerbenaderingen in het hoger onderwijs.

Het eerste onderzoek heeft tot doel de huidige onderwijspraktijk te analyseren en te onderzoeken hoe de vaardigheden voor zelfgereguleerd leren van studenten zich ontwikkelen binnen flexibele leerbenaderingen in het hoger onderwijs. Hiertoe analyseren we portfolio-inzendingen die gedurende één jaar zijn gemaakt door geneeskunde studenten. Deze portfolio’s worden gemaakt als onderdeel van het curriculum en sluiten daarom nauw aan bij de huidige onderwijspraktijk. Met behulp van het cyclische model van zelfgereguleerd leren van Zimmerman als theoretisch kader identificeren we indicatoren van zelfgereguleerd leren binnen deze portfolio’s. Met deze aanpak zullen we ook bijdragen aan het discours over de meting van zelfgereguleerd leren door het op een gedetailleerd maar compleet procesniveau vast te leggen. De daaropvolgende interviews met studenten en leerteamcoaches die de bevindingen van de portfolio-analyse bespreken, zullen onze inzichten in mogelijke factoren die de ontwikkeling van de zelfgereguleerde leervaardigheden van studenten beïnvloeden, verrijken.

Door de wetenschappelijke bevindingen van werkpakket 1 en de ontworpen interventie hopen we bij te dragen aan de verbetering van de leerervaring van studenten binnen flexibele omgevingen in het hoger onderwijs en bij te dragen aan het vormgeven van toekomstige onderwijspraktijken.

Studenten in het hoger onderwijs volgen hun opleiding in een leeromgeving waarin zij zelf vaak de mogelijkheid krijgen om allerlei keuzes te maken. Zo mogen studenten bepalen waar ze leren, met wie ze leren, hoe ze leren en – een relatief nieuwe ontwikkeling – hoe ze inhoudelijk invulling geven aan de opleiding die ze gekozen hebben of modules die ze volgen.

De toegenomen flexibiliteit van de leeromgeving leidt tot allerlei vragen die zowel voor de praktijk als voor de wetenschap belangrijk zijn. Zo is het nog onduidelijk hoe studenten de geboden flexibiliteit ervaren, welke keuzes zij maken in een leeromgeving met veel flexibiliteit, hoe het proces van zelfgereguleerd leren eruitziet als zij keuzes maken, of de aard en de kwaliteit van dit proces (causaal) gerelateerd is aan motivatie en hoe studenten het beste begeleid kunnen worden in hun keuzeproces. Deze vragen staan centraal in het onderzoek van werkpakket 2.

In werkpakket 2 gaan we van start met twee studies met de aandacht voor flexibel leertraject (combinatie van vakken; wat studenten leren). In de eerste studie gaan we kijken op welke dimensies, bijvoorbeeld hoe je leert, met wie je leert, en hoe je laat zien dat je aan leerdoelen hebt voldaan, studenten hbo-verpleegkunde flexibiliteit ervaren als zij een leerplan maken voor de opleiding. Vervolgens worden de studenten ondersteund bij het opstellen van dit leerplan én gaan we kijken of de kwaliteit van het leerplan – zoals beoordeeld door docenten – samenhangt met motivatie, zelfgereguleerd leren, self-efficacy en belangrijke leeruitkomsten.

In de tweede studie onderzoeken we bij studenten in het hoger onderwijs hoe zij keuzes maken en vanuit welke motieven als zij hun opleidingstraject zelf deels inhoudelijke mogen vormgeven. Ook onderzoeken we of het bieden van inhoudelijke keuzevrijheid gerelateerd is aan autonome motivatie, aan zelfgereguleerd leren en leren en prestaties.

De resultaten van deze studies helpen ons om studenten te ondersteunen bij zelfgereguleerd leren in een leeromgeving waarin zij een hoge mate van flexibiliteit op inhoud krijgen.

In dit werkpakket bestuderen we de rol van technologie bij het zelfregulerend leren van studenten in flexibel onderwijs. Educatieve technologie ontwikkelt razendsnel, waardoor de mogelijkheden om studenten daarmee te ondersteunen bij het zelfgereguleerd leren steeds uitgebreider worden. Er is al veel bekend over hoe zelfgereguleerd leren van individuele studenten op taakniveau kan worden ondersteund met technologie, maar er is veel minder bekend over hogere niveaus (cursus en/of moduleniveau (WP1) of curriculumniveau (WP2), als studenten samen hun leren reguleren en wat dat betekent voor de ontwikkeling van de vaardigheden die nodig zijn voor zelfgereguleerd leren. In werkpakket 3 onderzoeken we daarom hoe technologie, in interactie met docenten en medestudenten, studenten in flexibel hoger onderwijs op cursus- en curriculumniveau kan ondersteunen en hoe studenten zo in staat kunnen worden gesteld hun vaardigheden voor zelfgereguleerd leren te ontwikkelen.

Het onderzoek in werkpakket 3 pakken we ontwerpgericht aan, waarbij we starten met een systematische literatuurstudie waarmee we dit thema grondig in kaart brengen. We zoeken in verschillende wetenschappelijke databases naar empirische studies waarin technologie is ingezet om zelfgereguleerd leren van studenten in het hoger onderwijs te ondersteunen. We analyseren welke karakteristieken dergelijke technologie heeft en welke werkzame mechanismen in de literatuur te vinden zijn om vaardigheden voor zelfgereguleerd leren van studenten te versterken. In de volgende studies gebruiken we deze inzichten voor het ontwikkelen en evalueren van een interventie.

Met de kennis én de interventie(s) die we in dit werkpakket ontwikkelen, willen we studenten en docenten faciliteren bij het ontwikkelen van de vaardigheden voor zelfgereguleerd leren die nodig zijn om succesvol te studeren in flexibel hoger onderwijs. Met het opgedane inzicht in effectief ontwerp van educatieve technologie voor zelfgereguleerd leren hopen we de ontwikkeling van die technologie optimaal aan te laten sluiten op het zelfgereguleerd leren van studenten bij leeractiviteiten, leerprocessen en diverse keuzeprocessen in het flexibele hoger onderwijs.

Werkpakket 4 onderzoekt de relatie tussen de autonome motivatie van studenten en zelfgereguleerd leren binnen flexibele leerbenaderingen en -trajecten in het hoger onderwijs. Autonome motivatie wordt beschouwd als een belangrijke voorwaarde voor zelfgereguleerd leren. Om autonome motivatie te faciliteren, moeten de psychologische basisbehoeften van studenten aan autonomie, competentie en verbondenheid ondersteund worden.

Instellingen voor hoger onderwijs gebruiken vaak flexibele curricula of andere vormen van studentcontrole om tegemoet te komen aan de behoefte aan autonomie van studenten. Zonder de juiste ondersteuning of begeleiding kan de focus op de autonomie van studenten echter ten koste gaan van de daadwerkelijke behoeftebevrediging. Motivatie en leerresultaten kunnen daaronder lijden.

Werkpakket 4 zal onderzoeken hoe de motivatie van studenten interacteert met het instructieontwerp en de ondersteuning van agency bij zelfgereguleerd leren binnen flexibele leeromgevingen. We willen de sleutelfactoren identificeren die het juiste niveau van autonomie bepalen dat studenten zouden moeten krijgen. De volgende onderzoeksvragen komen aan bod in mixed-method studies en een interventiestudie:

• Hoe interacteert motivatie met zelfgereguleerd leren instructieontwerp en agency bij zelfgereguleerd leren binnen flexibel leren?
• Hoe kunnen we het optimale niveau van ontvangen autonomie bepalen en bereiken en in welke mate is ontvangen autonomie geassocieerd met waargenomen autonomie? Wat is de rol van de docent hierin?
• Hoe kunnen waargenomen competentie, autonomie en verbondenheid in balans worden gebracht om zelfgereguleerd leren en leerresultaten binnen flexibel leren te optimaliseren?

Werkpakket 5 heeft als doel om docenten en onderwijsprofessionals in staat te stellen om de principes van onderwijsontwerp en technologie te gebruiken om zelfgereguleerd leren van studenten te verbeteren, om studenten effectief te ondersteunen en om deze ondersteuning aan te passen aan de motivatie van leerlingen en de kenmerken van de leeromgeving.

We bereiken dit doel door te werken aan de volgende 4 routes:

• Co-creatie en partnerschap met een diverse partners binnen het hoger onderwijs
• Ontwikkeling van een sterk lerend netwerk over zelfgereguleerd leren
• Open, transparante en frequente communicatie om de verbinding in het netwerk te versterken
• Interactie tussen verschillende actoren voor, tijdens en na het onderzoek.

Praktijkgericht onderzoek genereert impact via verschillende soorten impacttrajecten (Morrow et al., 2017). We zullen de vier bovenstaande routes combineren met het Practice-based Research Impact Model for Evaluation (PRIME; Greven & Andriessen, 2019) om te werken aan vier soorten impact:

• Kennis ontwikkeling
• Persoonlijke ontwikkeling
• Product ontwikkeling
• Systeem ontwikkeling